Vandaag zit ik in de trein.

Er komt iemand tegenover me zitten. Zitten? Ze zit geen tel stil. Ze pakt krant uit tas, kijkt erin, slaat krant weer dicht, tas open tas dicht. Tubetje komt uit tas, laars uit, laars wordt ingesmeerd, laars aan, krant komt weer, krant gaat weg, laars wordt bekeken, ik krijg een trap, oh pardon, lippen bijwerken met stevig rood, benen andersom over elkaar geknepen, terug, benen stijf parallel, benen dwars linksom, nee toch rechtsom, benen weer over elkaar, kijkt naar buiten, kijkt in tas, waar is krant nu, tas dicht, nee weer open

” Dames en heren, wij naderen station Zwolle…”

Tas open, ze frommelt krant erin, kamt haar, harkt met handen door haar, gaat staan, draait zich om, draait terug, tas dicht of open, jas dicht, nee toch niet helemaal, kraag omhoog en hand door haar, hand haast zich om tas te pakken

Ze is vertrokken. In de stiltecoupé is het ineens heel erg stil…

Op beeldschermen kunnen we knippen en plakken zonder die fysieke schaar. Prettig voor linkshandigen, want de gemiddelde schaar is altijd voor de rechtshandige knipper. (zie weblog d.d. 19 juli 2012)

Toch is dat knippen uit een digitale krant niet altijd makkelijk. Heb ik net door hoe het moet, dan wordt er achter de schermen weer iets veranderd en lukt het niet meer. Het is dan eindeloos experimenteren met een -ongetwijfeld onbedoelde – aanslag op mijn geduld.
Knippen of scheuren van een papieren krant blijft veel leuker vanwege de vaardigheid van het scheuren. Lukt het om de krant zo scherp te vouwen dat er een strakke scheurlijn ontstaat zonder inscheuringen, waardoor dan net niet dat ene leuke stukje kapot scheurt of het recept mislukt…

Het geluidje wat bij scheuren ontstaat, is ook al zoiets. Niet alleen bij kranten, ook hoe stoffen niet geknipt maar gescheurd worden. Oude lakens in stukken scheuren om er poetsdoeken of verflappen van te maken; heerlijk, dat grootse gebaar dat niet vernietigt, maar juist bedoeld is om een lap op de draad te splijten.

Ik ben nu op een punt gekomen dat ik in vertwijfeling raak. Wat moet ik bewaren in de computer en op wat voor manier zodat ik het nog kan terugvinden? Of blijf ik me vasthouden aan de map met knipsels of zoek ik het boek waar een toepasselijk knipsel in opgeborgen is? Is dit een kwestie van verstarring t.g.v. leeftijd of is het een gebrek aan digitale vaardigheid? Ik hoop het laatste en vertrouw op ‘Redders’, die me bijstaan om het digitale knip- en plakwerk onder de knie te krijgen.

Tijdens een concert in de Mariakerk van Westerwijtwerd dwalen mijn ogen rond. Mijn blik blijft rusten op de enige afbeelding die in dat oude kerkje te zien is: twee vechtende figuren.

De aanval komt van rechts en de linker figuur deinst terug in een actieve verdedigingspositie zoals je dat ook ziet bij schermen. Heel bijzonder is de pijl – in twee delen afgebeeld – die de te verwachte beweging van de linkerarm met het schild aangeeft: het pareren van de aanslag. Door die pijl is er sprake van dynamiek. Twee bewegingen, misschien wel drie, zijn mogelijk. Na de afweer van de aanval van zijn tegenstander met zijn schild kan hij een stap naar voren doen en terugslaan. Ter voorbereiding van een of meer stappen zal hij zijn gewicht verplaatsen van het achterste naar zijn voorste been. Wat er kan gaan gebeuren, wordt overgelaten aan de verbeeldingskracht van de kijker.

Geen strip maar wel een beeldverhaal gecomprimeerd in één afbeelding.

Ik heb het vermoeden dat die oude afbeelding (vermoedelijk 13e-14e eeuw) hetzelfde laat zien als wat bij Japanse prenten zo bijzonder is: de duidelijke bewegingsrichting om de blikrichting van de kijker te bepalen en diepte om een daadwerkelijke actie aan te geven.

Kijk maar: de linkerfiguur draait zijn lijf naar de kijker toe, een frontale openheid, zijn gewicht teruggehouden op het achterste been. De aanvaller wordt alleen van opzij getoond, hij snelt zijn tegenstander tegemoet in wat we kruisgang noemen. (Het ene been beweegt samen met de andere arm in dezelfde richting.) Heel actief en met een bedoeling, namelijk het slaan met zijn wapen dat hij in zijn rechterhand gereed houdt. Je oog volgt het doel van die rechter figuur: zijn medestrijder in elkaar slaan. Omdat beide figuren in een ander vlak afgebeeld staan, ontstaat er een primitief soort diepte in de afbeelding.
Ze blijven elkaar wel aankijken en dat laat de spanning zien tussen beide figuren. Het blijven min of meer abstracte figuurtjes en toch proef je wat er aan de hand is. Het is géén statisch plaatje, maar actie gevat in één beeld: beweging! De strijd tussen Goed en Kwaad…

Niet alleen de Eiffeltoren bestaat uit een enorme staalconstructie, ook de hurkende man bij Lelystad heeft zo’n onbedekt skelet. Een enorm beeld, dat zijn vorm alleen laat zien wanneer je behoorlijk afstand neemt. Kom je te dichtbij, dan zie je slechts een wirwar van buizen, die met elkaar verbonden zijn.

Wanneer je met je neus ergens bovenop gedrukt staat, zie je wel iets, een detail, maar je mist het verband. Je hebt afstand nodig voor het overzicht en om een juiste kijk op verhoudingen te kunnen krijgen.

Zo komt het wel voor dat mensen schouderklachten hebben en zich daarop fixeren. Dat de oorzaak misschien kan liggen in een inadequaat gebruik van de heupgewrichten en benen, vraagt om een heldere kijk op de verhoudingen van het skelet en inzicht in het motorisch functioneren. Het menselijk lichaam is één geheel van samenwerkende krachten met een prachtig geconstrueerd skelet, een lijf waarmee iemand zich manifesteert. De wetenschap dat we voor een groot deel uit water bestaan impliceert niet altijd dat we ons ook ‘vloeibaar’ bewegen.

Die ijzeren man bij Lelystad zit misschien daarom wel zo op die plek te peinzen of te staren met dat uitzicht op het altijd bewegende water…

Roubaix heeft la Piscine: het zwemmen is verleden tijd. Het mooie Jugendstil gebouw is behouden. Het zwembad heeft een metamorfose ondergaan: het is nu een museum.
Het bad, met aan de korte kant een leeuw die water spuwt, is versmald. Je loopt nu over een houten vloer langs die smalle strook water naar de overkant van het oude bad om te kijken naar een verzameling beelden, aan weerszijden opgesteld langs de rand waar vroeger vanaf gesprongen werd, na het drentelen van ‘durf ik nu wel of durf ik (nog) niet’.

De geur van chloor is weg, toch is het er gevoelsmatig nog steeds. Overal is de sfeer van een oud zwembad gebleven met dompelbaden verzonken in de granieten vloer of een bad op pootjes, de douchehokjes met uitsparingen in de muur: het zeepbakje. Het vertrouwde holle zwembadgeluid in het restaurant maakt dat je rondkijkt of je een spekkie, dropsliert of zwartopwit kunt kopen. Vanaf het terras met een betonnen rand, loop je een trap af naar de bloementuin, het voormalige solarium.

Het lot van monumentale zwembaden, postkantoren en oude bankgebouwen is vergelijkbaar: afbreken of een nieuwe functie. Toch verwonderlijk want zwemmen en genieten van de warmte van de zon doen we nog altijd, dat is niet te vervangen door iets digitaals zoals dat bij postkantoren en banken gegaan is.

Hoe zou het zijn om je baantjes te kunnen trekken zo tussen zo’n beeldengalerij door… misschien een idee voor een nieuw zwembad?