Dit vrouwtje kreeg ik toegestuurd.

De benen kunnen niet uit de voeten, maar dit hoofdloze boomvrouwtje ontworstelt zich aan alle beperkingen en swingt lekker in de romp met armen, die al uitlopen…

Deze enorme boom in de botanische tuin in Aswan (Egypte) leek te willen opvallen met een menselijk kunstje: op kop, met de beide benen in de lucht! Wel het bovenlijf verstopt onder de grond… Geen probleem, want een boom ademt net even anders dan wij mensen.

Staan wij ook zo op kop, dan hebben onze lendenen graag een steuntje. Een bijzondere bijkomstigheid van deze houding is de adembeweging, die eerst nog wat in de knoei raakt door het zoeken hoe ver je je benen en je romp omhoog kunt uitstrekken. Heb je de juiste richting gevonden, dan komt er spontaan beweging in de buikwand en is het bedrukte gevoel meteen weg.
Die adembeweging, de beweging naar binnen, geeft ruimte. Anders gezegd: zo staand, kunnen je benen veel vrijer bewegen dan wanneer je gewoon op je voeten staat. Benen zijn ineens een soort armen geworden en je bovenlijf speelt voor statief.

Het is een feit dat de meeste mensen toch te veel boom zijn om op kop te kunnen lopen. Gelukkig kunnen we ons gewoon uit de voeten maken, al gaat dat een stuk soepeler als je af en toe eens op kop onderzoekt wat je benen dan allemaal voor kunstjes kunnen doen!

Deze week een krachtige vrouw, die haar gelaat verbergt in een wijds gebaar met haar armen vol loof. Geen karyatide die een balkonnetje steunt of een atlas met het hemelgewelf. Dit is de bonte esdoorn die voor mijn huis staat.

Een bevriende bomenman attendeerde me er op dat bomen soms een menselijk voorkomen hebben. In het kader van dragen, tillen, sjouwen mag deze boom niet ontbreken. Een last? Al dat blad wuift  vriendelijk mee met de wind, tot het tijd is dat de blaadjes mogen vallen.  

Het is bekend dat als je gepakt bent door het een of ander, dan kruist dat ook steeds je pad.
Hermes doet dat bij mij, maar Atlas kan het ook niet laten.
Intussen ben ik weer een stapje verder met die ‘dubbele’ atlassen gekomen.
Ik kreeg de tip om bij atlanten en telamonen te kijken: 
wikipedia.org/atlanten
wikipedia.org/telamonen

Het tillen, dragen en torsen komt al heel lang voor in de bouwkunst. Menselijke gestalten die een dragende of steunende functie hebben alsof ze een zuil vervangen. Ze doen het op hun hoofd, soms met hun nek of rug, dan weer met hun armen. De ene keer zijn ze met een compleet lijf uitgebeeld, de andere keer alleen met een bovenlijf. De mannelijke beelden heten atlanten of telamonen, de vrouwelijke versie kennen we als karyatiden. (www.geschiedenis.nl )

Ook in Odessa zijn er atlanten op monumentale panden te zien. In mijn gidsje werd ik erop geattendeerd dat ze soms met een grapje hun taak als drager vervullen: de suggestieve houding dat ze de bol een beetje heen en weer wiegen waardoor de stabiliteit van het gebouw in gevaar lijkt te komen…

 

Google liet me overgens zien dat Telamon ook als naam van dienstverlenende firma’s in trek is: de Telamon die mensen zijn hand reikt om hen bij te staan met het een of ander. Inderdaad kan iedereen op z’n tijd een helpende hand gebruiken. Geven en nemen, bieden en ontvangen, trekken en duwen, slapen en waken; het zijn werkwoorden die bij elkaar passen. Samen geven ze een evenwicht aan tussen tegengestelde activiteiten. De atlanten die de bol heen en weer bewegen, laten die balans wel heel mooi zien.

Niet in Venetië geweest maar in Odessa. Daar kwam ik tot twee keer toe Hermes tegen. Een nogal plomp spierwit beeld in een nis van het raadhuis.

In zijn rechterhand de mercuriusstaf en links een zak met??? Het is een Hermes in rust, hij overziet het plein met mensen en ziet in de verte een promenade met grote platanen hoog boven de Zwarte Zee, waar halvewege de beroemde Potjomkin trappen zijn.

    De trappen van bovenaf gezien lijken bijna vlak, terwijl ze van onderaf aan een hoge muur doen denken: een voorbeeld van hoe we door onze ogen bedrogen worden.

Loop je die Primorskij Boulevard af dan kom je bij een beeld van een weldoener van Odessa: Richelieu.

 

Kijk je niet omhoog maar rechtuit naar de sokkel, dan sta je oog in oog met Hermes, nu als plaquette in brons. Deze Hermes heeft een functie: bruidsparen – en die zie je bij bosjes – laten zich fotograferen en raken dan het brons aan. Mogelijk brengt Hermes hun geluk zoals de ene borst van het beeld van Julia in Verona ook opgepoetst is door de hand van alle mensen die graag binnen het jaar hun partner willen vinden. Te zien aan het glimmende brons hopen de mensen hier op geld met hulp van Hermes. De vraag is of ze hem aanspreken als de god van de zakkenrollers of juist van de handelaars…………………. Kijk naar de eerdere Hermes-stukjes: de Groningse Hermes – zowel die in rust op de Korenbeurs als die in beweging van de koepel aan de Hereweg – heeft wel de mercuriusstaf in zijn ene hand, maar wijst met zijn andere hand. Een verschil van aard of temperament tussen de noordelijke en zuidelijke Hermessen?