Op de expositie Art Deco in het Haags Gemeentemuseum zijn de japonnen uit die periode geëtaleerd op poppen die rustig ronddraaien. Dat geeft iets levendigs, alsof je bij een modeshow bent en dat is feitelijk ook zo. Je kijkt naar een tijdsbeeld dat is teruggehaald uit het begin van de vorige eeuw.

Wat opvalt bij die japonnen, is dat de taille ontbreekt of verlaagd is. De houding van de mannequins versterkt dat door gestrekte armen die naar de grond gericht zijn, maar met de polsen in haakse hoeken, handen parallel aan de grond.

Wat is de betekenis? Armen naar beneden gestrekt, waardoor de romp zich verheft en opstrekt? Een romp, die in die tijd bevrijd wordt van korsetten en gezien mag worden?

 

De stukadoor neemt het plafond en de muur onder handen. Met een troffel schept hij wat gipsmortel op het grootste plankje. Dat plankje heeft hij in zijn linkerhand zoals een ober zijn dienblad hanteert. Steeds de juiste porties neemt hij over op het kleinere plankje dat hij in zijn rechterhand heeft. Daarmee smeert hij de massa met grote strijkbewegingen uit op het plafond en later als het daar droog is, op de muur.

Vorige week had ik het over de techniek van de gambabouwer, met zijn mooie ritmische schaafbeweging diagonaal van de voeten naar de handen en van de handen naar de voeten. Hij staat in schredestand. De stukadoor staat in een kleine spreidstand, de voeten parallel, zeker wanneer hij op de trap staat. Bij hem vallen de gecoördineerde bewegingen van beide armen in samenhang met de romp en benen tot in de enkels op: de enige manier om geen last van je armen te krijgen bij zulk werk.

De associatie met een behendige ober, die met een blad vol pilsjes zich een weg baant door een druk gezelschap, komt bij me op. En herinneringen aan de oude Karate Kid films (1984), al laten de stukadoor en de gambabouwer zien dat de techniek van die prachtige totaalbewegingen ook zonder karatelessen kan worden aangeleerd.

We zijn gewend aan eindproducten. Zelden sta je stil bij het proces dat eraan vooraf is gegaan. Ik kijk een film over het bouwen van een viola da gamba en word er weer eens mee geconfronteerd hoe bijzonder zo’n proces is. Weer heel anders dan bijvoorbeeld het breien van een trui, terwijl je ook dan in gedachten terug zou kunnen gaan naar het schaap.

Behalve de nodige kennis die de bouwer over het bouwpatroon en bouwmaterialen moet hebben, is tijd en geduld onontbeerlijk. Mijn beroepsdeformatie speelt me parten: hij schaaft de bladen met veel aandacht in een doorlopende beweging, die vanaf zijn voeten naar zijn handen en van zijn handen naar zijn voeten gaat…

De film is op YouTube te bekijken: https://www.youtube.com/watch?v=W7H_76heNAI