Bij de opticiën kijk ik naar lettertjes die steeds scherper worden en zelfs kleiner zijn ze leesbaar. Ook letters in een rood en groen vlak met de vraag wat meer helder is. En dan komen de ‘doucheputjes’ in beeld. Natuurlijk zijn het geen doucheputjes, het lijkt erop. Een cirkel met cirkeltjes erin, alsof het gaatjes zijn.

Terwijl ik onder de douche sta, zie ik het doucheputje met andere ogen: ja, ik zie het goed. Het is zelfs een stuk groter dan bij de opticiën en er zijn meer gaatjes. Niet rond maar druppelvormig. Dan zet ik een pot thee. Ik spoel de theepot om met heet water. Mijn oog valt op de binnenkant van de pot. Er zit geen gat, maar het zijn zeven gaatjes: het doucheputje! Ik was mijn handen en zie in het fonteintje alweer het doucheputje, nu met zes gaatjes. De dag nadat ik dit allemaal opmerk, zit ik in de trein. Mijn blik gaat omhoog en zie weer het doucheputje terug, het is de luidspreker verstopt in het bagagerek. In de trein terug, zie ik het weer, nu een groter formaat.

Een wonderlijk fenomeen is dat! Nooit echt gezien en nu ben ik nieuwsgierig wanneer het volgende ‘doucheputje’ op mijn pad komt…

Vandaag ben ik in een situatie dat het even anders is dan gewoon. Ik ben niet de juf, maar ik ben deelnemer van een bewegingsles. Gewoon doen wat er gevraagd wordt. Uit de vaste gewoonten geschud, bekende bewegingen maken maar vanuit een ander perspectief. Achteraf stemt het natuurlijk wel tot nadenken. Wat is de visie achter de opdrachten, waarom een bepaalde uitleg? Het bloed kruipt waar het niet gaan kan…

Besef van onze anatomie: om een spier zit een fascie, al die fascies hebben onderlinge verbanden. Voelen door te tasten met je handen of tegen niet al te zware weerstand in bewegen en dan uiteindelijk het plezier in die grote vrolijke slinger- en zwaaibewegingen. 

Met het laatste werd Nederland vroeger wakker: de ochtendgymnastiek op de radio. Waren ze toen zich bewust van alle kennis die we vanmorgen meegekregen hebben of telde alleen het prettige gevoel van souplesse als je die grote bewegingen kunt toelaten?

In het Sieboldhuis in Leiden zag ik een Japanse prent die mijn aandacht bleef trekken. Een houtsnede van Kunisada. Kijk je nu van links naar rechts of van rechts naar links? Of wordt je oog gepakt door de vrouw in het midden die met zo’n geweldige torsie in haar romp links en rechts verbindt en wordt je oog van de ene naar de andere kant getrokken en is dat het waardoor je de dynamiek van het vuurvliegjes vangen meteen oppakt als kijker?

Kijk je gedetailleerder naar de stand van de voeten, de hoofdposities en de draaiingen van het lichaam, versterkt door de plooien van kleding, van het zicht op de rug naar de frontale blik, de rivier die links breed is en zich naar rechts toe versmalt, de takken die naar rechts waaien…

Zo kan je tijden blijven kijken naar papier en verf, denkend dat wat je meent te zien beweegt, maar het is plat en vlak. Wat knap om de suggestie van beweging zo op te roepen!

Er zijn boeken waarin beschreven wordt wat er allemaal in je hersens, zenuwbanen, hart en bloedvaten, spieren en pezen gebeurt om je skelet zo in beweging te krijgen dat je loopt zonder om te vallen en dat je tegelijkertijd naar links of naar rechts kunt kijken, kunt praten of met je ogen dicht kunt niesen terwijl je doorloopt. Nuttige theorie en het is bijzonder dat het allemaal beschreven kan worden vanuit verschillende gedetailleerde oogpunten.

Ik ben zelf meer gespitst hoe bewegen beschreven wordt in romans. Dan is iemand bewogen door iets en stapt ergens op af. Of de beschrijving hoe iemand zich installeert op een ligbed in de buitenlucht, de dekens op een speciale wijze gedrapeerd, of hoe de hoofdpersoon van lamlendigheid verlost wil worden en wandeling gaat maken (Ik ben nog steeds bezig met De Toverberg van Thomas Mann).

 

Niet alleen beeldende beschrijvingen in woorden, ook beelden blijven hangen zoals hoe je je schrap zet tegen de wind in (In de animatiefilm ‘Vader en Dochter‘ van Michael Dudok de Wit). Dat herinner je je echt, je ziet het voor je, je kunt het nadoen, je kunt het invoelen, maar hoe het ondertussen allemaal werkt van binnen daar denken we normaal gesproken niet over. Het is een kwestie van opgedane vaardigheden en vertrouwen, af en toe wat aandacht, maar vooral de dingen gewoon doen.

In het Groninger Museum is momenteel de grote expositie over de beeldhouwer Auguste Rodin te zien: Genius at work.

Over die expositie ga ik niet te veel vertellen, zelf kijken en met eigen ogen zien is veel meer de moeite waard. Het enige wat ik wel kwijt wil is dat er veel – voornamelijk witte – beelden en beeldjes te zien zijn. Al die menselijke figuren, ze praten niet, het is er stil, zeker wanneer je bij de vroege museumbezoekers bent meteen om 10 uur ‘s ochtends.

Loop daarna dan nog even door naar het Ploegpaviljoen. Het contrast is groot: het ruimtelijke en vooral het witte van de Rodin expositie zit nog in je en dan ineens is het vlak en kleurrijk om je heen. Het is er stil, ergens is de stem van Henk van Os, hij vertelt op zijn bekende rustige toon. Maar het kleurrijke aan de wanden overheerst en als je goed kijkt dan is er één schilderij* waarbij je heel duidelijk actie en beweging ziet op een manier dat je bijna het passende geluid gaat horen…

*Jan Wiechers, Music Hall