Taal

‘Hij klopte mij op mijn schouder, pakte zijn paard, greep de zadelboog vast, huppelde een paar maal op één been en zwaaide zich moeizaam in het zadel en draafde langs de berm weg.’*

Zo helder beschreven hoe iemand een paard bestijgt, dat kom ik zelden tegen. Die bondigheid! En vooral die hupjes. Ik probeer het op het internet: ‘Hoe bestijg je een paard?’

In woorden kan ik bijna niets vinden wat de lading dekt, er zijn wel filmpjes… Gaan we terug naar de Middeleeuwen? De verhalen uit de Bijbel werden toen via afbeeldingen weergegeven omdat de meeste mensen nog niet konden lezen en schrijven. 

Het is een kunst om een handeling, beweging, kort en bondig in woorden weer te geven. Daarom lees ik graag romans en haal ik er vaak die zinnen uit die je in vakliteratuur over bewegen zelden zo begrijpelijk tegenkomt.

 

*bladzijde 138 uit Onrustige jeugd van Konstantin Paustovskij

Vakantie of vacantie?

Mijn moeder heette officieel Catharina en daarom hield ze van de letter C. Ze bleef consequent: ze koesterde die C zowel bij October als bij vacantie. Bovendien kreeg October een hoofdletter net als alle maanden van het jaar.

Hoorde mijn moeder bij de Tegenbeweging? Was ze ouderwets? Nee, zeker niet. Zij hield van traditie, van schoonheid en ze was tegelijktijd erg pragmatisch: ‘Wanneer je vacantie met die mooie C schrijft, dan krijgt die vacantie extra kleur!’

 

Hier in het noorden des lands is het vakantie, ook in mijn praktijk…

Bruisen en plooien

In de trein richting Parijs wordt me gevraagd of ik platwater of bruiswater wens. Het Vlaams heeft prachtige woorden. Water is water, maar hoe kijk je er naar en hoe benoem je het? Wat kijken wij vanuit de Nederlandse taal dan saai. Water is water of gespecificeerd: kraanwater. Dat is water zonder prik. Water met prik benoemen we doorgaans naar het merk: een Spa-tje.

Nog een voorbeeld: wij hebben het over een vouwfiets. Klinkt plooifiets niet veel aardiger? Een fiets die zich zo plooit dat hij minder ruimte inneemt en hanteerbaar wordt als een koffer.

Prik is iets wat je voelt, maar bruisen hoor je. Eau con gaz zegt het al dat de gasbelletjes in het water naar boven borrelen. Dat is beweging!

Vouwen is de handeling nodig om een fiets van volume te laten veranderen, meestal kleiner. En plooien? We hebben het wel over een plooirok, dat is grappig want die plooien kunnen een rok juist groter maken. We houden ons gezicht in de plooi als dat wenselijk is. Ja, die fiets moet ook maar in de plooi blijven als hij opgevouwen is.

NS: spreken en zwijgen

In de trein zijn coupé’s waarop de ramen de woorden STILTE en SILENCE zichtbaar zijn. Merkwaardig genoeg lees ik altijd het Franse woord voor stilte. Mogelijk door de titel van een boekje wat destijds populair was voor je eindexamenlijst: Le silence de la mer. Een dun boekje. Eén zin is me bijgebleven: ‘Je vous souhaite une bonne nuit!’

Silence op z’n Engels uitgesproken roept bij mij iets anders op, namelijk een liedje of beter gezegd een song: Silence is golden…

 

Mijn oog valt op een nieuw icoon in de trein, een intercity tussen Zwolle en Deventer. Wat is dat? 

Twee mensen die rottig zitten met een wolkje erboven met twee pijltjes. Kennelijk praten ze met elkaar en dat is toegestaan.

Ik vraag me af wat de NS nu bedoelt? Vast niet zoiets als: Hier graag uw discussie over de zitplaatsen met het gebrek aan beenruimte, geen prettige steun in je rug, je glijdt onderuit of het tafeltje voor een laptop is verdwenen…Ik zit daarna erg prettig in de Sprinter die me vlot van Deventer naar Apeldoorn brengt.

Snel

Afgelopen week kwam het ter sprake dat wij hier zoveel sneller zijn gaan spreken. 

De telefoon gaat: iemand probeert me in sneltreinvaart wat aan te smeren. Zo snel dat ik me afvraag wat hij me eigenlijk wil verkopen. Ik attendeer hem dat hij niet te volgen is zo. 

Later lees ik een verslag van een bezoeker aan een zen-tuin. Hij schrijft dat het gaat om de ruimte tussen de stenen en bovendien om te genieten van de schoonheid.

Zou het met spreken hetzelfde zijn als met die ruimte tussen de stenen? Of met het lopen? Langzaam lopen is een stuk lastiger dan snel lopen. De adempauze met spreken, de plek van een punt of komma en de … zoals in de boeken van Couperus.

Een krachtige toespraak heeft veel momenten van pauze, stilte en rust.

Nu ben ik eigenlijk benieuwd of de snelle stem van de telefoon wel langzaam kan lopen…maar dat zal ik nooit te weten komen.