Op de Mondriaan tentoonstelling in het Gemeentemuseum in Den Haag zijn zoveel schilderijen van Mondriaan te zien dat ik besluit om twee grote schilderijen van dezelfde boom goed en langdurig te bekijken. Mijn geheugen heeft minder kleurrijke bomen van hem opgeborgen. Bovendien die bomen neigen naar links, terwijl deze bomen van nu naar rechts uitwaaieren.
De schilder had kennelijk wat met deze boom en heeft hem goed bekeken. Dat hij dezelfde boom andere kleuren gaf en daarmee een andere sfeer opriep, zet mij voor de vraag of de schilder zelf in een andere stemming was of dat het licht waarin hij die boom zag een ander licht was.
Kleurrijk zijn beide schilderijen, terwijl de vorm van de boom hetzelfde blijft. Ik zal terug moeten, want nu thuis vraag ik me af of de boom echt kaal is omdat alleen het geraamte in mijn geheugen is blijven hangen. Geen blad? Goed kijken en het exacte beeld van binnen bewaren is een kunst!
observaties |
Kijken naar het stilstaande beeld is anders dan kijken naar iets wat in beweging is. De beeldhouwster Camille Claudel zei dat een wiel in rust er anders uitziet dan wanneer het wiel in beweging is, de beweging vervormt. Dat geldt niet alleen voor een wiel, ook bij mensen gaat dat op. Zij zegt terecht dat het een grote observatiefout is om een bewegend lichaam te beschouwen alsof het in ruststand is. ( zie aanhangsel in het boek ‘Camille Claudel, een vrouw’ van Anne Delbée)
Een mens heeft twee benen, een paard heeft er vier! Stap, draf, galop kennen we als basisgangen van het paard. Kunnen zien of het de linker of rechter galop is en zit de ruiter op het goede been in draf? Dit zijn vaktermen die ik hier niet ga uitleggen, maar het zegt meer dat het benoemen van wat je ziet om een speciale vaardigheid vraagt.
Kijk eens naar beroemde pianisten, ze spelen allemaal de sterren van de hemel en toch ogen ze verschillend. Het lopen van voorbijgangers… We zien hoe uiteenlopend dat kan zijn, maar vindt de juiste woorden om het te benoemen!
In een roman kom ik absoluut andere beschrijvingen tegen dan in de vakliteratuur van bewegen. Ik moet bekennen dat mijn persoonlijke voorkeur toch neigt naar de literaire richting. In mijn boekenkast weet ik precies de boeken te vinden, waarin specifieke passages met beschrijvingen over bewegen staan. Soms met potlood voorin geschreven zodat ik meteen de juiste bladzijde kan vinden…
Geen categorie |
Het mooie boek ‘From Marcus Aurelius to Kim Jong-Il’ kreeg ik, omdat ik geen ruiterstandbeeld voorbij kan lopen zonder te kijken hoe de ruiter op zijn paard zit. Knijpt hij met zijn knieën of maakt hij de binnenkant van zijn benen lang en zuigt hij zich daarmee diep in het zadel? Is de ruiter de baas over zijn paard of laat hij zich vervoeren als een zak aardappels om maar een enkel aspect te noemen.
Dit boek laat zien dat je ook totaal anders kunt kijken. Niet hoe de ruiter op zijn paard zit, maar wie is die ruiter? Was het een vorst die zijn land goed deed of een woeste krijger, een veroveraar? Wie heeft het beeld gemaakt en in welke periode is het gemaakt? Hoe oud is het beeld? Waarom staat dat ruiterstandbeeld op die plek?
Staat het paard rustig stil met het gewicht over vier benen verdeeld (‘Vierkant’ zeg je in het jargon) of gaat het in draf of galop of zoals het vroeger op school eindeloos in dictee’s terugkwam: de vurige paarden steigerden.
Het zijn momentopnames. We denken beweging te zien, maar het beeld is van brons of van steen. Het beweegt absoluut niet. Het blijft roerloos op z’n sokkel. We kunnen er erg lang naar kijken…
observaties |
Het water in de vijver van Villa d’Este is groen, maar van een andere kant bekeken oogt het blauw.
Hoe zit dat met het kijken? Nemen we echt wel waar wat we denken? Nu heb ik het nog over een relatief vast en stilstaand beeld, maar hoe kijken we naar beweging?
wordt vervolgd…
observaties |
Andere lucht, andere indrukken, ander land…het is verfrissend om even het vertrouwde huis, tuin, keuken, werk, kortom alles achter je te laten.
Kijken, kijken… het begint al op het moment van vertrek. Tegenover me zit een heer met hoed op…
Kort daarna is hij veranderd in een man met koptelefoon en wild haar…
Het thema van de vorige stukjes over metamorfose ben ik kennelijk nog niet kwijt.
observaties |
