Handen

Submitted on: zondag, 12 december 2010, Auteur Rike Hesselink

Hand, handen, handvaardig, handig zijn, handelen en behandelen, hanteren.       

Het handje op een deur: de klopper, voorloper van de huisbel. Een hand, gevuld met een bol – iets hards en stevigs – om flink geluid op de deur te kunnen maken: hier is bezoek! 
  
 
Gesticuleren is een gebaar maken met de handen tijdens het spreken, we doen het soms onbewust omdat bepaalde handelingen zo verweven zijn met specifieke gebaren.
In de film Round Midnight beantwoordt de saxofonist zijn psychiater primair met een gebaar op de vraag wat hij het liefste doet: zijn vingers bewegen de kleppen van een denkbeeldige saxofoon en daarna komen er pas woorden bij. Die handen lijken het eerder te weten dan dat hij de juiste woorden weet te vinden. 

Chirurgen hebben handen, die vaak de naam knuisten verdienen. Je herkent hun handen: nu droog door het koude weer en ze laten zien dat die handen heel veel en langdurig gewassen worden. Vertelt een operateur enthousiast over iets technisch van zijn vak, dan zie je vaak de specifieke gebaren van doenende handen, die de woorden begeleiden.      

 Bij een lezingencyclus viel het me op dat een orthodontist met een heel subtiel gebaar moderne microfoontjes rond de hoofden van de sprekers bevestigt en het spreekgedeelte op de juiste plek schuift. Doorgaans maken we contact met de ogen en geven we iemand een hand. Een kapper benadert je hoofd vanaf de achterkant en je ziet het in de spiegel van voren. Een orthodontist is gewend om een hoofd vanaf de voorkant te benaderen, dat was heel duidelijk te zien. Toen ik het hem vertelde dat me dat opgevallen was, zei hij: je moet je beweging vertragen naarmate je dichter bij iemand’s hoofd komt. Hij liet zijn stevige handen zien en zei: Kijk, met twee vingers kan je heel wat doen in zo’n kleine ruimte als de mond! Hij maakte er met zijn wijs- en middelvinger een grijp- en een knipbeweging bij.       

Vanuit de pianomethodiek is het bekend dat er aanvankelijk twee soms drie vingers gebruikt werden om te spelen. Carl Philipp Emanuel Bach is de eerste die de duim gebruikt en als grondlegger van de pianotechniek te boek staat. ( http://nl.wikipedia.org/wiki/Carl_Philipp_Emanuel_Bach )
Het geeft meer mogelijkheden om alle vingers van je handen op een specifieke manier te gebruiken tijdens het pianospelen! Pianisten hebben er altijd vijf, maar violisten hebben er slechts vier als je de aantekeningen in de bladmuziekboeken ziet. De violist gebruikt zijn duim natuurlijk wel, maar anders dan een pianist en dan heb ik het nu alleen nog maar over de linkerhand.      

Laat iemand wat over zijn werk of hobby vertellen en let dan eens op wat handen erbij uitdrukken!
Een kapper, die de schaar of een mesje hanteert, doet dat anders dan een chirurg. Een kleermaker gebruikt ook een schaar om te knippen of gebruikt hem om stof te splijten zonder echt te knippen. Een hovenier gebruikt zijn snoeischaar nog weer anders. Hoe knipt een kind? En hoe een volwassene? Hoe knip je met een textielschaar, een papier-, wild- of keukenschaar? We knippen anders in verschillende materialen en we doen het abstract op de computer. Kijk nog eens naar dat handje van de getekende klopper? De maker van die klopper moet een voorzienige blik gehad hebben hoe we nu een muis vasthouden…   

    

We knippen figuurtjes voor een kerstkaart, we knippen een touwtje door of je knipt gewoon je nagels.     
 
Knaap de kapper kapt knap, maar de knecht van Knaap de kapper, kapt knapper dan Knaap de kapper kapt.   
  
Handgebaren? Als je het al niet uit jezelf doet, dit handvat: doe als een dirigent die de maat slaat, terwijl je dit zinnetje hardop zegt. Net als bij de bovengenoemde saxofonist: de beweging gaat voor het geluid. (tip: eerst langzaam dan lukt het sneller ook!)