het is verrasssend hoe dynamisch het proces van het ontwikkelen van die noodgedwongen linkshandigheid is!

ter illustratie: het transport van honing uit een potje naar een schaaltje yoghurt met een dessertlepel in de linkerhand. aanvankelijk gaat het mis: de honing druipt even snel weer van de lepel af als ik het erop probeer te krijgen. ik vraag me af: hoe doe ik het gewoon met rechts? mijn rechterarm laat geen probeermogelijkheden toe en ik kan het me ook niet goed voorstellen. aan een linkshandige vriend gevraagd: hoe doe jij dat? doe het eens voor… hij draait de lepel gewoon naar zich toe, zodat de holling van de lepel gevuld wordt. waarom lukt het mij dat dan niet op die manier, want draai ik van me af dan gaat het wel. toch… na een weekje belandt de honing in de yoghurt met diezelfde naar-me-toedraai-beweging als de geboren linkshandige. 

ondertussen gemerkt dat het afknippen van de uitgebloeide rozen in de tuin (uit veiligheidsoogpunt: alleen die uitgebloeide bloemen, waarvoor ik niet op een trap hoef te staan) lastig gaat met de keukenschaar in mijn linkerhand. de snoeischaar is scherper, maar hij voelt niet prettig in de hand. dat is het dus, die schaar is dus alleen voor rechtshandigen bedoeld! er bestaan scharen, messen en veel meer gereedschappen speciaal voor linkshandigen! op de site van deze internetwinkel is een video te zien over dat gehannes met knippen.

de trap met een leuning voor de linkerhand bij het naar bovengaan, die zit rechts bij het naar benedengaan. toch de leuning vast willen houden tijdens het bestijgen en afdalen: hoe ga je naar beneden als je je rechterarm/hand niet kunt gebruiken? achterste voren. de eerste stap sloot ik aan, even wennen, maar nu kan ik gewoon doorstappen.

hemd uittrekken? gewoon over m’n hoofd of laten zakken en eruit stappen? het eerste ging aanvankelijk niet, intussen lukt het behoedzaam op de mannenmanier, wel eerst met m’n armen onder de schouderbandjes door. vooral niet vergeten om met mijn romp naar voren te buigen op het moment dat het hemd of t-shirt over m’n hoofd glijdt.

jas of vest aantrekken? eigenlijk net als anders, eerst mijn rechterarm door de mouw. nu wel helemaal optrekken met mijn linkerhand en dan linksomdraaien (ook met m’n hoofd om te kijken waar ik moet zijn) zodat die linkerarm ook z’n mouw vindt.

tandenpoetsen? leve een geweldig cadeau: elektrische tandenborstel! met de gewone tandenborstel ramde ik meer in mijn wangen dan dat mijn gebit gereinigd werd.

toiletbezoek? eenhandig links handigheidje ontwikkelen om papier af te scheuren (handpalm op rol en met vingers het papier afscheuren op de naad van de rol) en dan kiezen voor de benadering voor- of achterom. net als voor het tandenpoetsen zijn er andere mogelijkheden: toiletdouche‘s. bekend o.a. bij mensen met indische of indonesische roots.

slapen? een vesting van het bed maken met veel kussens, zodat je klem ligt. aanvankelijk alleen op de rug. na ruim drie weken lukte het mij voor het eerst op m’n linkerzij! een groot zacht kussen als een stevige steun tussen mijn arm en romp, waarbij de boel gefixeerd blijft. pas op! zakt er iets weg dan ben je acuut wakker! handig is om de radio gewoon zachtjes aan te houden. door te denken ‘waar hebben ze het nu over?’ weet je zeker dat je toch weer even geslapen moet hebben. ik blijk er niet aan te ontkomen om minstens twee tot drie keer even uit bed te stappen, m’n arm te laten bungelen, een rondje te lopen, kussens herschikken om opnieuw m’n draai, nee m’n plek te vinden.

omdraaien in bed van mijn rug naar m’n linkerzij? een beetje omhoog komen, met mijn linkerhand m’n rechterschouder omvatten, dan en bloc kantelen naar links om eventueel te gaan zitten. daarbij is een afzet met mijn linker elleboog erg efficiënt samen met het gewicht van mijn benen (hefboomwerking). naar rechts draaien op dezelfde manier, maar opletten om vooral snel naar voren en omhoog te komen om de rechterarm te ontzien. ik kan me voorstellen dat het optillen van het hoofd met de juiste blikrichting in de ogen en het naar voren strekken van de linkerarm kan helpen om de hefboomwerking te versterken zodat je je adem niet vast gaat zetten, maar  soepel met een draaibeweging tot zit komt.

wakker worden? behoedzaam en rustig om geen verkeerde beweging te maken. langzaam in beweging komen, eerst enkels wat draaien, dan knieën buigen en strekken, voorzichtig wat met opgetrokken benen naar links en naar rechts, gaan zitten (zie eerder) en dan voorover neigen om te gaan staan. voeten op de grond voelen, knieën strekken, tegelijk de heupen naar voren schuiven en strekken: de voeten worden volledig belast! alles erboven laten komen met het hoofd als kroon op de wervelkolom. niet naar de grond kijken maar een breede blik voorwaarts en dan die eerste stappen doen. even wennen, daarna gaat het vlotter, zeker na een warme douche.

afdrogen na de douche? linkerschouder, stukje rug en linkervoet zijn onbereikbaar, gewoon even wachten en wat bewegen: het droogt vanzelf op.

kaas voor op een boterham? zachte kaas, die linkshandig te bewerken is inplaats van comté of pittige boerenkaas met een stevige korst, de weerstand die ik rechts kan geven (kaas vasthouden om dan met links een snijpoging te doen) is nog erg weinig zonder protesten van mijn arm. het smeren van zachte boter lukt wel, al draai ik het vaste en bewegende punt om. een truc die vaak erg goed van pas komt! mes met boter erop rechts, handwortel steunen op het aanrecht en met de boterham in de linkerhand over het beboterde mes vegen tot de boter netjes verdeeld is over de boterham.

boterham snijden? rechts de boterham fixeren en met links heel geduldig blijven zagen, duurt wat langer maar het gaat zeker!

jampot openmaken? met het aardappelmesje rigoreus een gat in de deksel prikken met links, het vacuüm is weg en met weinig kracht wil het potje open.

hoe eet je een beetje netjes met links wanneer rechts je voorkeurshand is? oefening baart kunst, vooral het laatste hapje. wilde bergen salade roepen konijnengevoelens op en bij biefstuk of pizza vragen of iemand het heerlijke wat op je bord ligt, even wil snijden. 

afwassen? gelukkig is er een vaatwasser die nu ineens veel te doen krijgt. het uitruimen is een werkje wat tijd en aandacht vraagt om de boel heel te houden, de te zware pannen laten staan en niet vergeten om iemand te vragen ze in de kast te zetten.

linkshandig schrijven? niet met een pen, maar op de laptop om het leesbaar te houden. tekenen? nee, niet de bekende kleine schetsmatige ingekleurde tekeningetjes. maar met ander materiaal zou ik wel iets groffers kunnen proberen, bedenk ik me nu…

belangrijk is om steeds te weten wat er gedaan moet worden waarvoor ik geen list weet te verzinnen om het zelf te doen. (het lekkere bloesje strijken of mijn bed opmaken als de grens bereikt is om het zelf glad te trekken of als het tijd is voor een schoon laken, kussenslopen en dekbedovertrek) dit niet vergeten om voor te leggen aan welwillend bezoek – dat ook durven te vragen – en niet pas achteraf bedenken.

iedereen heeft een eigen manier van de dingen doen. vanaf de eerste dag heb ik me dat gerealiseerd en heb besloten dat andere mensen het ongetwijfeld anders zullen doen dan wat ik zelf gewend ben hier in huis. dat betekent dat ik me daarover niet ga opwinden en dat er zeker moeilijke momenten zijn hoe iemand anders met mijn spullen omgaat. leerschool voor mij: onthechting van het aardse! ook dubbel, want zoals ik met aandacht met mijn spullen omga, zo doe ik dat ook in mijn werk. een ingeslepen gewoonte. als contrast ga ik met veel genoegen naar de glasbak, omdat het heerlijk kan zijn iets kapot te smijten, dan vooral ook het gerinkel van het glas te horen en tot slot het plezier dat ik niets hoef op te ruimen. sterker nog: ik heb de lege flessen opgeruimd!

 

het is wonderlijk hoe door zo’n gebroken arm mijn gewone bestaan in één klap veranderd is. tijdelijk dan. het is onwennig om niet naar de praktijk te gaan, maar alle tijd te kunnen nemen voor het ontbijt en huishoudelijke werkjes. gewone bezigheden die ik anders en passant doe, zijn nu inspanningen waar ik over moet nadenken om het zelf te kunnen doen. dat is net zo wonderlijk als dat het versgeperste sinaasappelsap veel intenser van smaak is nu iemand anders het perst, dan gewoon wanneer ik het zelf doe.

 

dagelijks koken er vrienden voor me. als verrassing nam een vriendin zelfs de overheerlijke garnalencroquetjes van holtkamp uit amsterdam mee en frituurde ze hier in de keuken! er komt iemand langs om te vragen of er nog boodschappen nodig zijn of er belt iemand aan om de dag te breken. zo maak ik kennis met een heel ander soortig bestaan. toch is het anders dan vakantie, misschien een beetje wennen hoe het leven is als pensionado of als douairière? er zijn ineens hele andere dingen belangrijk. zoals de tijd kunnen nemen om iedere dag verder te gaan met de dvd’s van ‘die heimat’. overdag de buis aan? dat kwam nooit voor! ik kreeg al tips voor als ik er doorheen ben…

 

die uitnodigende open deuren naar de tuin, ook al stonden ze op een kier, vragen om naar buiten te gaan! weg met het witte ziekenhuis gezicht! een dagelijks ommetje door het plantsoen, een boodschapje in een winkel en sinds vandaag toen het gedrizzel ophield op de nieuwe bank in de tuin. de nieuwe bank heeft een naam: zeus! de bijpassende stoel heet niet zoals bij de oude grieken hera, maar gewoon: de zeus-stoel. het tafeltje heet castor. ‘castor en pollux’ gaat door mijn hoofd, maar hoe was het verhaal van de tweeling castor en pollux??! mijn volgende bezigheid dient zich acuut aan…ik ga het opzoeken!

al weer drie weken geleden dat ik met m’n fiets onderuit ging en mijn bestaan door elkaar geschud werd. opmerkelijk is die enorme vertraging in alles.

aankleden – kan ik zelf – is een project geworden. net als bedenken wat voor boodschappen er nodig zijn en aan wie ik wat vraag. hoe maak ik wat van de dag zonder sjaggerijnig te worden? kleine werkjes verzinnen, want lezen en dvd’s kijken (die heimat) gaat ook vervelen, wat oefenen met mijn arm, aandacht zo nu en dan om niet krom of scheef te zakken. mailtjes typen met links alsof ik met tien vingers typ. ik moet wel naar het toetsenbord blijven kijken en later op het scherm controleren of er toch bij zo’n vingersprongetje de landing op een ander lettertje terechtkwam dan de bedoeling was. tussendoor iets opzoeken op internet, een telefoontje plegen. raar is dat om de telefoon links te pakken en aan mijn linkeroor te houden. ik merk dat ik wel beter ga horen met dat linkeroor en dat ik ook minder snel een vermoeide linkerarm van het vasthouden krijg en dat ik zelfs al met piepkleine letters met rechts iets kan noteren ondertussen, al moet ik soms wel de telefoon eerst even neerleggen om pen en papier te pakken. mijn agenda is handig, want die schuift niet zo gauw weg als een los papiertje. om niet te verstijven, maak ik een rondje door de tuin en probeer linkshandig uitgebloeide rozen eruit te knippen en pluk een rijpe aardbei.

en dan ben ik het even zat en ga languit op de bank hangen. gewoon even dom suffen, mijn blik dwaalt rond. ineens zie ik wat interessants! dat vraagt om een korte uitleg. in het ziekenhuis hing een reproductie van matisse in mijn blikveld: een open raam met zicht op bootjes (collioure 1905). ik hou van schilderijen met open ramen, vergezichten die mijn fantasie prikkelen…

zo keek ik ook door de open deuren van de keuken de tuin in en zag de werkelijkheid in een verstild moment!

 

de merels verlieten het nest op de ochtend dat ik het ziekenhuis uitkwam. uitgebreid de tijd om te zien hoe pa en ma wormpjes blijven aanvoeren en hun kleintjes opjutten om te vliegen inplaats van dat halfslachtige gefladder met het hier en daar blijven steken. dat nieuwe vaardigheden voor jonge merels spannend zijn, is te zien aan de schijterij op de takken van de vijgenboom!

gelukkig gaat het met het aanleren van mijn vaardigheden wat subtieler. mijn linkerhand kan nu bijna blind typen met gebruik van alle vingers, alsof ik bezig ben met een piano-etude voor de linkerhand. mijn rechterhand heeft zich in een week op de piano een octaaf meer verworven, ik kan nu drie octaven halen terwijl het er begin van de week met moeite twee waren. niet alleen chromatisch (alle witte en zwarte toetsen na elkaar) maar ook gewoon C, dus de witte toetsen zonder de zwarte met de bijbehorende voorgeschreven vingerzetting. een docent zou gaan jubelen hoeveel ‘bodem’ of ‘gewicht’ ik per aanslag maak, zelf ben ik ontevreden dat ik alleen een rij toetsen achterelkaar kan aanslaan op één manier. mijn linkerhand kan wel muziek maken, maar rechts blijft nog bedroevend achter. geduld rike, die operatie is pas een week geleden…