De expositie over Hendrik Nicolaas Werkman is vlakbij. Hier in het Groninger Museum krijg ik een indrukwekkend beeld van een intens levend iemand, die de naam Werkman eer aan doet. Een uitspraak van hem over zijn werk ‘Het resultaat is naar mijn aard en niet naar een princiep’ kunnen we ons ter harte nemen.

Lopend door die zalen in het museum word ik me bewust van vorm en kleur. Denk ik aan Werkman en aan De Ploeg, dan komen er specifieke kleurstellingen bij me op in figuren of vlakken met een zekere ordening, wat zo prettig is om naar te kijken.

Dan die zin ‘De eene druk wordt uit de andere geboren en dat is juist het mooie, dat houdt de geest vaardig’.* De beweging blijft, zelfs al wordt de tijd even stilgezet in een afbeelding, het is net als dat de knoppen weer uitkomen na de winter en er sprake is van groei. Deze expositie toont de tijd, de beweging en de ontwikkeling van iemand in leven en werk.

* uit: Werkman Leven&Werk, blz. 105 (www.wbooks.com)

Vorige week vroeg ik me af of skiërs vanzelf bedreven zijn in het gebruik van cruisecontrol. Hoe zit het met zeilers, surfers, vliegers, bobsleeërs of wild-water kanoërs? Het zijn voorbeelden uit de sport waarbij ingespeeld wordt op de elementen water en lucht. Er is een beweging gaande en daar voeg je je in.

Een balspel is een heel ander soort sport, je begint zelf actief een beweging. Het is de vraag hoe lang die beweging gaande gehouden wordt. Ook het doel van een balspel is anders.

Of zijn die sporten, die al in de oudheid bekend waren, juist de basis voor sporten waar het anticiperen op een al gaande beweging aan de orde is? Is een sport als langlaufen dan te beschouwen als een overgang tussen invoegen in een beweging en zelf een beweging inzetten? Het is mooi weer, de zon schijnt, tijd voor een gewoon wandelingetje…

In nieuwe auto’s zit cruisecontrol. Handig voor lange autoritten op rustige wegen. Het is wennen. De coördinatie tussen het besturen en de snelheid van een auto, of anders gezegd het verband tussen handen en voeten, is ingeslepen. Die gewoonte wordt door de ingestelde cruisecontrol doorbroken.

Wanneer er een vaste kruissnelheid is, dan vraagt dat om aanpassing. Nee, het is niet hetzelfde als in of uit een rijdende trein springen toen er nog geen beveiliging op de deuren was. Toch kan cruisecontrol een gevoel geven dat de auto autonoom geworden is: het paard is op hol geslagen, hoe krijg ik hem weer in bedwang?!

Eigenlijk gebeurt er hetzelfde als met skiën, de snelheid is er en de skiër bepaalt de richting waarheen. Het gaat er om dat je stuur- en remvaardigheden adequaat kunnen reageren op de entourage en op de ingestelde snelheid.

Zouden skiërs beter met de cruise control om kunnen gaan dan niet-skiërs?

Een dag met schitterend voorjaarsweer. Een groep a.s. verkeersregelaars krijgt praktijkles. Gewoonlijk is het nooit erg lang te wachten voor het stoplicht op dat kruispunt. Nu met mankracht duurt het langer. Mooi om te zien hoe ingestudeerde gebaren in de praktijk toegepast worden. Ook hoe het verkeer eraan moet wennen. De reactie is trager dan met in bedrijf zijnde verkeerslichten.

De vertraagde reactie is ineens heel duidelijk bij de introductie van een totaal nieuw gebaar. Met een blik van links maar rechts en zelfs nog iets verder omgekeken, draait de verkeersregelaar in spé zijn onderarmen rond zoals in het kinderliedje ‘Draai het wieletje nog eens om…‘ Auto’s blijven stilstaan, maar na een moment van verwarring zetten de fietsers zich van alle kanten tegelijk in beweging. Ik betrap me erop dat ik het liedje bijna begint te zingen. Ofschoon het een liedje is om de coördinatie te oefenen, laat ik die actie achterwege en trap lekker door op het ritme wat in mijn hoofd zit.

Tijden en omstandigheden veranderen, maar gedrag en houding van mensen lijkt tijdloos te zijn. Dit dacht ik ook nu weer tijdens het bekijken van de grafmonumenten van de Franse koningen in de basiliek van Saint-Denis in Parijs. De allereerste koningen kennen wij ook uit onze geschiedenis: Clovis (die tot de Merovingers behoorde) en later de Carolingers Karel Martel en Pepijn de Korte (vader van Karel de Grote).

Aan de voeten van Philippe (overleden in 1235) en Louis (overleden in 1260), beiden van het huis Capetingers, zitten deze figuurtjes:

Lezen met een vingertje, meekijken en aandachtig luisteren.

En wat doet deze monnik? Luistert hij ook? Zit hij lekker te suffen? Denkt hij over iets na?

 

Iemand die behoefte heeft aan een leesbril? Met de nek wat meer gestrekt, het boek wat verder weg houden en onderuit kijken wat er staat…