Knuistjes en vuistjes

Submitted on: zaterdag, 30 juli 2011, Auteur Rike Hesselink

Een boterhammetje uit het vuistje eten we zonder te beseffen hoe complex zo’n alledaagse beweging is.

Kleine kinderen, trots in de kinderstoel erbij aan tafel, laten ons die complexiteit een beetje zien. Ze willen niet meer gevoerd worden. Zwaaiend met een lepel of heftig met een vork in de lucht prikkend: zélf doen! Als het niet helemaal lukt, omdat ze die specifieke beweging in onderarm en pols nog niet machtig zijn, proberen ze het met hun vingers. Een stukje brood wordt gepakt, richting mond gebracht en dan zie je toch vaak de kleine tragiek dat de hand zich opent en een naar-binnen-prop beweging maakt zonder dat er daadwerkelijk iets binnen komt.
De druk van die vlakke hand tegen hun gezicht doet ze tot de ontdekking komen dat de operatie mislukt is.
Misschien onthouden we dat gebaar wel voor later, als we schrikken en met stomheid geslagen “Ohhh…!” zeggen??
Dat het moeilijk is om coördinatie te ontwikkelen, is te zien aan de knoeiboel op het toetje van het kind en rondom de kinderstoel. Die knoeiboel hoort erbij tijdens het proces om net zo lang te oefenen tot het wél lukt. Al heel vroeg zit die drang erin om alles zelf te willen doen en dat geeft rotsooi in eerste instantie!

Bij oude mensen kan het zelfstandig eten ook een probleem zijn. Als een vork of lepel te zwaar of om een andere reden niet hanteerbaar is, dan pakken de vingertoppen het stukje brood of die lekkere cake wel. De beweging van de arm gebeurt voornamelijk door de schouder op te trekken, terwijl de arm in een haakse hoek blijft. Het lijkt soms wel alsof de mond met getuite lippen de hand zoekt en die hand weet niet meer wat te doen. De beweging wordt niet meer afgemaakt en blijft steken: geen cake dus.

Dit zijn twee voorbeelden om te beseffen hoe bijzonder het is om een alledaagse handeling uit te kunnen voeren.

Het is een bekende oefening om eerst te bedenken wat er allemaal gebeurt, wanneer je een stukje brood of een slok koffie of thee wilt nemen. Hoe is je uitgangspositie, hoe zit je op de stoel, waar liggen je armen en hoe staan je voeten op de vloer? Wat gebeurt er met het evenwicht in je romp als je een arm heft? Voel je verschil in druk ontstaan op je zitbeenknobbels, als je daar al op mocht zitten? Wat beweeg je eerst? Is het je hand of juist je schouder of gebeurt er iets in alle onderdelen van je arm tegelijkertijd? Hoe draai je je onderarm en je pols? Wat doen je ogen en je hoofd? En hoe beweeg je alles weer terug naar de uitgangspositie? Hup meteen een volgende hap of even rust om te kauwen? Als je wat met je ene hand doet, wat doet de andere?
Heb je je dat allemaal eerst voorgesteld, dan doe je het echt. Als je deze handeling langzaam uitvoert, dan is de kans groot dat je iets merkt wat je van tevoren niet geweten had.